CÚNG BÁI – TÍN NGƯỠNG HAY MÊ TÍN? Part II

Một góc nhìn thẳng thắn dành cho người mới bước vào con đường tâm linh

I. Vì sao chúng ta lại cần cúng?

Thật lòng mà nói, đã có thời mình cũng nghĩ cúng bái là thừa. Mình từng là một người thuần duy vật: kinh doanh, làm nhà nước, tin vào nỗ lực cá nhân, không tin có thần thánh nào ngoài chính mình. Cho đến một ngày, những trải nghiệm mà lý trí không thể giải thích bắt đầu xảy đến. Và rồi, trong quá trình đi qua nhiều tầng lớp của đời sống – từ doanh nghiệp, quan hệ xã hội, đến sự đổ vỡ, bệnh tật, tổn thương, và cả những khoảnh khắc không lý giải được… mình dần tiếp xúc với thế giới mà trước đó bản thân từng cho là “ảo tưởng”.

Chính lúc đó, khái niệm “cúng” bắt đầu mở ra một cánh cửa khác. Không phải là cái kiểu “xin cho con được cái này”, “cầu mong được cái kia” như hồi bé hay thấy người lớn lẩm nhẩm trước bàn thờ. Mà là một trạng thái kết nối – một sự giao tiếp giữa người sống và những tầng sâu hơn của tồn tại, nơi mà lòng biết ơn, sự kính trọng, và cả trách nhiệm của một sinh mệnh được dâng lên.

Bạn có thể chưa từng tin vào việc cúng. Cũng chẳng sao. Có khi chính bạn đang đi đúng hướng bằng con đường tỉnh thức lý trí riêng. Nhưng nếu có lúc nào đó bạn cảm thấy mình không còn “đủ” để chống đỡ tất cả một mình nữa – thì mong bạn nhớ lại bài viết này.

II. Chúng ta vay mượn mọi thứ mà không biết

Không cần phải có căn, không cần phải “thấy được âm dương” mới hiểu: con người đang vay rất nhiều.

• Tri thức bạn đang nghĩ là của bạn – là thứ bạn học từ người khác.
• Ngôn ngữ bạn đang dùng – là kết quả của hàng nghìn năm tiến hóa tập thể.
• Cơ thể bạn – được nuôi bằng thức ăn, nước, không khí – từ đất mẹ và trời cao.
• Sự sống của bạn – đang được gìn giữ bằng một trật tự vô hình mà không một ai lý giải hết được.

Chúng ta không phải là kẻ tạo ra tất cả. Mà là người đang được phép sử dụng tạm thời.

Vậy sự cúng – hiểu một cách đơn giản – là hành vi trả lại sự biết ơn cho những gì chúng ta đã, đang và sẽ tiếp tục mượn dùng. Cúng, là khi bạn khiêm tốn bước ra khỏi vị trí trung tâm của cái tôi, để nói lời cảm ơn với những lực nâng đỡ mình thầm lặng mà mạnh mẽ.

III. Vậy tại sao nhiều người cúng mà vẫn khổ?

Câu hỏi này đáng được đặt ra một cách nghiêm túc. Rất nhiều người cúng: cúng lớn, cúng đều, cúng nhiều lần – mà cuộc đời họ vẫn cứ long đong, tình duyên dang dở, công việc lận đận, thân tâm rối loạn.

Nguyên nhân có thể tóm gọn trong hai chữ: mê tín.

Mê là không thấy rõ
Tín là đặt niềm tin

Khi bạn đặt niềm tin vào điều gì đó mà không thấy rõ bản chất của nó – bạn đang bước vào con đường của mê tín, dù lòng bạn có chân thành đến mấy.

Mê tín không chỉ là đốt vàng mã, đi gọi hồn, hay bốc thăm quẻ cầu tài. Mê tín còn là khi bạn nghĩ:

• “Cúng đủ là xong”
• “Làm lễ rồi thì không cần sửa mình”
• “Có thầy lo âm thì mình cứ sống như cũ cũng được”

Không. Không ai làm thay bạn nghiệp của bạn. Không ai trả giùm bạn bài học của bạn. Cúng – nếu không đi cùng sự tỉnh thức, hành động thực tế, và sự chuyển hóa nội tâm, thì chỉ còn là nghi thức rỗng.

IV. Cúng sao cho đúng?

Cúng đúng – là khi bạn hiểu rằng nghi lễ là phương tiện – không phải cứu cánh.

Khi bạn cúng:

• Không phải để xin được điều gì cụ thể, mà là để kết nối và hồi hướng.
• Không phải để đổi chác với thần linh, mà là để nhắc nhở mình sống có tâm, có luật.
• Không phải để né tránh nhân quả, mà là để đối diện với nhân quả bằng một tâm thế khiêm nhường hơn.

Bạn có thể đốt một nén hương trước bàn thờ ông bà – nhưng nếu trong lòng bạn không có sự kính trọng, không có hành vi nào trong đời sống mang tính tiếp nối giá trị tổ tiên – thì khói hương kia chỉ là mùi đốt vật chất.

Ngược lại, bạn có thể không đốt gì cả, không mâm cao cỗ đầy – nhưng nếu mỗi ngày bạn sống đúng, giúp người, tránh ác, tu sửa chính mình – thì đó là một hình thức lễ bái cao nhất.

V. Người có căn – có trách nhiệm

Một đoạn riêng, nhưng mình cần viết. Vì mình biết có những người đang đọc bài này – là người có căn.

Bạn không chọn sinh ra với căn. Nhưng bạn được trao cho nó – có thể để thực hiện điều gì đó, giúp một ai đó, hoặc chỉ đơn giản là để tự mình đi con đường tỉnh thức.

Mình từng chọn lặng im. Không xem, không lễ cho ai ngoài người thân. Không nhận lễ, không giao tiếp với ai. Vì mình sợ. Sợ nghiệp. Sợ làm sai. Sợ dính dáng.

Cho đến khi Thầy mình nói:

“Không phải con không làm là không mang nghiệp.
Con không làm – họ vẫn đi tìm người khác.
Gặp người tốt thì may. Gặp người sai – thì họ càng lạc đường.
Vậy con giúp được một người – là đã cắt được một đoạn nghiệp cho họ rồi.”

Lúc đó mình hiểu: giúp đúng lúc – không phải là xen vào nghiệp mà là trợ duyên đúng thời.

Và nếu mình có thể, mình sẽ giúp thêm một người tỉnh lại – thay vì đẩy họ đi xa hơn vào những nơi có thể khiến họ mất cả tiền, thời gian, sức khỏe, thậm chí là cả niềm tin.

VI. Tâm linh không xấu – người đi sai mới lạc

Nếu bạn đang cảm thấy tâm linh hiện nay quá nhiễu, quá nhiều thứ giả – thì mình đồng cảm với bạn. Nhưng xin đừng vì cái giả mà đánh mất luôn cái thật. Cái thật không ồn ào. Nó không chạy quảng cáo. Nó không khoe khoang. Nó âm thầm, kiên nhẫn – như một ánh đèn mờ nhưng đủ để dẫn bạn ra khỏi bóng tối.

Đừng vội kết luận rằng:

“Cúng là mê tín.”
“Tâm linh là trò bịp.”
“Tu hành là lạc hậu.”

Chỉ vì bạn đã gặp sai người, sai nơi, sai cách.

Nếu bạn từng đến quán dở – bạn sẽ không từ bỏ việc đi ăn.
Nếu bạn từng yêu sai người – bạn sẽ không từ bỏ khái niệm của tình yêu.

Thì nếu bạn từng thấy tâm linh sai lệch – hãy dùng chính trí tuệ và trải nghiệm sống của bạn để tìm lại con đường đúng đắn nhất cho mình.

VII. Lời cuối: Cúng là để tỉnh – không phải để trốn

Cúng đúng là khi bạn biết mình là ai giữa vũ trụ này.
Cúng đúng là khi bạn dừng lại – để soi chiếu lại hành trình mình đang đi.
Cúng đúng là khi không mong cầu, nhưng biết ơn sâu sắc.
Cúng đúng là khi tâm bạn bình, lòng bạn an, bước bạn vững – dù đời có sóng gió.

Đừng dùng cúng để che đậy lười biếng.
Đừng dùng tâm linh để trốn tránh đổi thay.
Và đừng dùng chữ “duyên” để ngăn mình hành động.

🙏 Nam Mô A Di Đà Phật
🌿 Chúc bạn đủ tỉnh để biết điều gì là đúng, đủ sâu để hiểu điều gì là cần, và đủ lành để đi trọn con đường mình đã chọn.